Inhoud: 1. Inleiding .... 155 2. Materiaal .... 156 3. Geologie van de vindplaats, met enkele opmerkingen over de brakwaterfauna van het veen op grootere diepte en de onderste holocene wadklei .... 157 4. Beschrijving van de onderzochte mollusken .... 159 5. Overzichtstabel van de onderzochte mollusken, hun oecologie en geographische verspreiding .... 183 6. Algemeene beschouwingen en occologische conclusies .... 186 7. Pleistocene land- and freshwatermollusca from the subsoil of Velzen (summary) .... 195 8. Geciteerde literatuur .... 198 I. Inleiding. Het bovenste plistoceen („laagterras", II8 van de geologische kaart van Nederland) is te Velzen in een tweetal putten, gegraven voor den bouw van een tunnel onder het Noordzeekanaal, een tijdlang ontsloten geweest. Deze ontsluiting is door velen, die belang stellen in den geologischen bouw van Nederland, bezocht en ook de schrijvers dezer regelen prijzen zichzelf gelukkig het belangwekkende profiel te hebben aanschouwd en in de gelegenheid te zijn geweest ter plaatse mollusken te verzamelen. Hun buit en het materiaal, dat zij van andere zijde ter bewerking mochten ontvangen, bevat verscheidene vormen, die een publicatie over dit materiaal rechtvaardigen. Ook resten nog enkele problematica; hiervan is meer materiaal noodig om definitieve determinaties mogelijk te maken. Daarom hopen wij dat dit artikel een aansporing zal zijn tot verder onderzoek, wanneer