Zoölogische diversiteit in Nederland

Op basis van een enquête onder specialisten wordt een overzicht gegeven van de huidige kennis van de Nederlandse meercellige dieren. De eencelligen worden in een aanhangsel besproken. Thans telt de Nederlandse fauna ongeveer 25.200 soorten, waarvan ca. 24.400 soorten inheems zijn. Inclusief de te verwachten soorten is het totaal bijna 35.000. Daarnaast zijn er ruim 1100 soorten eencellige dieren. Echt tot ons land beperkte soorten zijn er niet, wel enkele endemische ondersoorten. De fauna ondergaat grote veranderingen, die niet alleen door natuurlijke veranderingen te verklaren zijn. Van ongeveer 600 soorten is bekend dat ze uit ons land verdwenen zijn, maar naar verwachting zijn het er veel meer. De achteruitgang is vooral groot bij enkele groepen waterinsekten, maar ook bij bijen, groepen vlinders, kevers en vissen. Oorzaken zijn o.a. grootschalige ingrepen, waterverontreiniging, verdroging, vermesting, versnippering en verzuring. Daarnaast neemt het aantal soorten van exotische oorsprong in onze fauna sterk toe, vooral in de grote rivieren, de zee en in het door de mens beïnvloede terrestrische milieu (steden, naaldbossen). De kennis van onze fauna is onevenredig verdeeld: er zijn vooral veel specialisten voor groepen als vogels en zoogdieren en slechts zeer weinig voor de soortenrijke groepen ongewervelden. Ook in het natuurbeleid ligt de nadruk op gewervelden en enkele opvallende ongewervelden als dagvlinders en libellen. De overmatige aandacht voor dit beperkte deel van onze biodiversiteit gaat voorbij aan de sleutelrol die ongewervelden spelen in het ecosysteem. Voor het behoud van de Nederlandse biodiversiteit is daarom een verschuiving van de aandacht van gewervelde dieren naar ongewervelde dieren noodzakelijk.