Biodiversiteit in het natuurbeheer

Leidraad voor het beheer van de terreinen van de Vereniging Natuurmonumenten is de in 1993 verschenen 'doelstellingennota'. Deze nota benadert het natuurbeheer vanuit het landschapsniveau. Er is in de nota gekozen voor een driedeling van de landschappen: nagenoeg natuurlijk, half-natuurlijk en cultuurlandschap. Daarmee samenhangend wordt gekozen voor een indeling van het beheer in drie beheerstrategieën. Het beheer van nagenoeg natuurlijke landschappen is gericht op het weer optimaal op laten treden van natuurlijke processen, inclusief landschapsvormende processen. Er wordt in principe niet ingegrepen in de vegetatieontwikkeling. Het beheer van half-natuurlijke landschappen is gericht op ecosystemen die onder invloed staan van natuurlijke processen waarin de mens gericht ingrijpt en stuurt. In cultuurlandschappen is het beheer gericht op het behouden en herstellen van door de mens aangebrachte patronen en elementen in het landschap met een hoge natuur- en cultuurhistorische waarde. Op langere termijn geeft deze benadering de beste garanties voor het behoud en herstel van de in Nederland aanwezige variatie in landschapstypen, levensgemeenschappen en soorten, kortom biodiversiteit. In de praktijk zijn natuur- en milieukwaliteit in Nederland thans door vele oorzaken sterk aangetast. Daarom worden in aanvulling op dit algemene beleid thans op veel plaatsen nog aanvullende beheersmaatregelen getroffen. Deze kunnen gericht zijn op het behoud en herstel van een concrete levensgemeenschap, maar kunnen soms ook ten behoeve van concrete soorten worden uitgevoerd.